برای شروع و مدیریت هر کسب‌وکاری چه اینترنتی و چه سنتی باید بدنبال یک نقشه راهنما باشیم.
نقشه‌ای که به درستی آینده کسب و کار و مسیر رسیدن به موفقیت را مشخص کرده باشد.این نقشه راهنما که شما را در رسیدن به اهدافتان یاری می‌کند بیزینس مدل نامیده می‌شود.
بیزینس مدل یا بوم کسب و کار یک نقشه راه برای مدیریت کسب و کار است که حتما باید با آن آشنایی داشته باشید تا بتوانید کسب و کار خود را به خوبی مدیریت کنید. اگر حداقل اطلاعاتی در حوزه کسب و کار ها داشته باشید می دانید که مدیریت کردن بخش های مختلف یک بیزینس کار ساده ای نیست. گاهی اوقات ممکن است دچار اشتباهات زیادی در آن شوید. برای این که در این مسیر به موفقیت برسید و در طول قدم گذاشتن در مسیر مدیریت کسب و کارها دچار سردرگمی نشوید باید بتوانید یک نقشه راه را برای بیزینس خود طراحی کنید و مطابق با این نقشه راه در این مسیر قدم بگذارید.
طراحی یک نقشه راه برای رسیدن به اهداف؛ داشتن یک کسب و کار خوب، رسیدن به درآمد، داشتن کمترین هزینه و داشتن خریدار یا مشتری وفادار با پیاده سازی و با داشتن یک برنامه منظم امکان پذیر است که بیزینس پلن نامیده می‌شود.
تفاوت بیزینس پلن با بیزینس مدل در چیست؟
بین سخن و عمل تفاوت زیادی است. در راه اندازی کسب وکار بین نقشه راه و نحوی اجرا و پیاده سازی نیز تفاوت وجود دارد.
در واقع نقشه راه و برنامه ریزی برای اجرا و حرکت را بیزینس پلن می‌گویند. که معمولا به صورت مکتوب روی کاغذ نوشته می‌شود تا کارفرما یک دیده کلی برای اجرا و عملکرد و اهدافی که دارد داشته باشد.
نحوی اجرا و عملکرد جهت مدیریت پروژه به صورت فیزیکی و قابل ملموس را بیزینس مدل می‌گویند.
در واقع در بیزینس پلن شما نقشه راه را تدوین می‌کنید و در بیزینس مدل نقش راه را اجرا می‌کنید.
بیزینس مدل یا بوم کسب و کار دارای چه بخش هایی است؟
به صورت کلی مدل کسب و کار یا همان بیزینس مدل دارای ۹ جزء است. در ادامه اجزا کسب و کار را معرفی میکنیم:
1- مشتریان(customer segments ):
باید با نحوی تقسیم بندی بازار هدف و مشتریان خود آشنا و برای هر بخش متناسب با شرایط همان بخش برنامه ریزی و بیزینس مدل را طراحی کنید.
به طور مثال: مشتریان اسنپ به دو دسته‌ی مسافران و رانندگان تقسیم بندی می‌شود.
2- ارزش پیشنهادی (value proposition):
هر سازمانی برای اینکه بتواند مشتریان را به سمت کسب و کار خود جذب کند بایستی نیازی از مشتریان را برآورده کند. شما باید محصول یا خدمتی ارزشمند را به مشتریان ارائه دهید تا بتوانید در میان انبوه رقیبان سهم بازار خود را داشته باشید.
3-کانال ها(channels):
ارزش پیشنهادی در نظر گرفته شده برای یک کسب و کار باید به اطلاع مشتریان رسیده شود، روش هایی که از طریق آنها می‌توانید این اطلاع رسانی را انجام دهید کانال های ارتباطی هستند.
به طور مثال: شما می‌توانید از طریق اپلیکیشن و یا وب سایت و یا هر کانال دیگری خدمات خود را عرضه کنید.
4- ارتباط با مشتری(customer relationship):
این قسمت شامل فعالیت هایی که است که از لحظه‌ی ورود مشتری تا لحظه‌ی خرید یا ارائه‌ی محصول و حتی پس از آن قرار است در راستای جلب رضایت مشتری و تقویت ارتباط او با سازمان صورت بگیرد.
5- جریان های درآمدی(Revenue streams):
در این بخش از مدل کسب و کار، شما مشخص می‌کنید به چه روش هایی و به چه میزان درآمد خواهید داشت. یک کسب و کار می‌تواند چندین مدل درآمدی داشته باشد.
6-منابع کلیدی(Key Resources):
منظور منابعی است که شما در طول مسیر پروژه به آنها نیاز دارید. مثل منابع مالی برای تبلیغات، حقوق کارمندان و…
یا منابع انسانی مثل برنامه نویس، تیم پشتیبانی، تیم بازاریابی و…
یا حتی دفتر کار برای استقرار کارکنان نیز جزء منابع فیزیکی دسته بندی می‌شوند.
7-فعالیت های کلیدی(Key Activities):
کلیه ی فعالیت هایی که در طی یک پروژه فعالیت‌هایی هستند که شما باید برای پیشبرد یک پروژه و طی‌کردن مسیر آنها را انجام دهید. مثل تبلیغات، بازاریابی، توسعه محصول و…
8-مشارکت های کلیدی(Key Partners):
در این قسمت کلیه‌ی ارتباط هایی که می‌تواند به رشد کسب‌و‌‌کار شما کمک کند باید مشخص شود. منظور از ارتباط می‌تواند شرکای شما شامل سایر شرکت‌ها، ارگان‌های دولتی و … باشد.
9-ساختار هزینه(Cost Structure):
در این بخش شما هزینه های انجام پروژه را باید لیست کنید که عمدتا به دو دسته هزینه های ثابت (هزینه اجاره دفتر ، حقوق کارکنان و…) و هزینه های متغیر (هزینه پهنای باند ، تبلیغات و…) تقسیم می شود و معمولا هزینه های متغیر بسته به میزان توسعه کسب و کار شما متفاوت است.
طراحی بوم کسب و کار چگونه امکان پذیر است ؟
ابتدا باید بدانید هدفتان از راه اندازی کسب و کار چیست؟ کسب و کار شما برای برطرف کردن چه نوع نیاز، ارائه خدمات یا محصولی به مشتری تشکیل شده است؟ در ادامه باید اهداف خود را تعیین کنید و در راستای رسیدن به اهداف خود برنامه ریزی کنید.
باید بازار و مشتریان خود را بخش بندی کنید. برای هر بخش متناسب با شرایط و ویژگی های آن بخش برنامه ریزی کنید.
سعی کنید ارزش و اعتبار خاصی از برند خودتان در ذهن مشتریان ایجاد کنید.
ضرورت داشتن بیزینس مدل برای راه اندازی یک کسب و کار
در هر کسب و کاری باید یک چارت و دیده کلی برای رسیدن به اهداف کسب و کار داشت. به کمک یک برنامه مشخص می‌توان این دیده کلی را پیدا کرد.
برای رسیدن به این برنامه هم می‌توان از یک نقش راه کمک گرفت. این نقش راه همان بیزینس مدل یا بوم کسب و کار است.
کلام آخر موفاز برای شما
یک طرح یا ایده با توجه به نیازهای آشکار و پنهان مشتری شکل می‌گیرد. به کمک بیزینس پلن برنامه ریزی های لازم انجام و با یک بیزینس مدل برای رسیدن به موفقیت اجرا صورت می گیرد.
